Yunus Temirqaya (1915–2004)
Yu. Temirqaya 1915 senesi ocaq 3’te Balıqlava rayonınıñ Urkusta köyünde doğdu.
Yedi yıllıq mektepni Eski-El köyünde bitirgen Yu. Temirqaya Bagçasaray pedagogika tehnikumına kire. 1934 senesi bu tehnikumnen Yalta tehnikumı birleştirile. 1935 senesi Yalta tehnikumını 5 fayızlı imtiyazlılar sırasında bitire ve şu yılı Qırım Devlet pedagogika institutınıñ qırımtatar tili ve edebiyatı fakültetine kire. Onu 1939 senesi muvafaqiyetnen bitirdi.
Tehnikumda ve institutta oqup yürgen vaqıtlarında Temirqaya poeziyanı ziyade seve, qırımtatar klassik şiiriyeti ve rus edebiyatınen terence meraqlana. Yaş şairniñ birinci “Yaş işçi dostuma” şiiri tehnikumda oqugan yıllarında, 1934 senesi Yaltada neşir etilgen “Udarnik” rayon gazetasında basıla. Bu ilki adım haveskâr şairge ruh, ilham bagışlay. İnstitutta oquğan devirde yaş icatkâr şiir yazuvnı israrlıqnen devam ettire.
İnstitutnı bitirgen soñ, Temirqayanı Cumhuriyet Maarif komissarlıgı Larendorf (şimdiki Pervomay) rayonındaki Büyük Boraş köyüne, mektep direktorı etip yollay. O, aynı zamanda, anda ana tili ve edebiyatı derslerini alıp bara.
Sürgünlik yıllarında Yu. Temirqaya Taşkent vilâyetiniñ Bekabad tola zavodında, “Farhadstroy” qurucılıqlarında çalıştı. 1948 senesi kene hocalıq zenaatına qayttı. Namangan vilâyetindeki Yañıqurğan rayon köy mekteplerinde otuz yıl kadar hocalık etti.
Şairniñ yaratıcılığı ellinci seneleri keñişledi. Onuñ eserleri esasen “Lenin bayragı” gazetası, “Yıldız” mecmuasında sıq-sıq derc olundılar. Soñki çerik asırda Y. Temirqayanıñ “Sabahlar tazeligi” (1970), “Dag çoqrağı” (1972), “Tañlar” (1976), “Amethan” (1980), “Can ezgilerim” (1983), “Yüqusız gecedeki yırlarım” (1986) şiirler ve destanlar cıyıntıqları basılıp çıqtı.
Y. Temirkaya qırımtatar edebiyatınıñ tarihinen oğraşa edi. Hicretten Qırımğa qaytıp kelgen soñ, edipniñ icadı daha da gürdeli oldu. Onuñ şiirleri, publitsistik maqaleleri gazeta ve mecmualarda derc olundu. 1995 senesi “Tavriya” neşriyatında şairniñ “Soñki töllerim” şiirler cıyıntığı dünya yüzü kördü.
