Ziyadin Cavtobeli (1905–1991)
Ziyadin Cavtobeli (Meñliazizov) 1905 senesi Qırımnıñ Kerç tarafındaki Cavtöbe köyünde dogdu. Köy mektebini bitirgen Ziyadin 1923 senesi Totayköy pedagogika tehnikumına oqumağa kire. Onuñ ilk şiirleri “Emgek” adlı divar gazetasında derc olundılar. Şu yılnıñ soñlarında ise, “Yeñi dünya” gazetasında yaş şairniñ “Qızıl bayraq”, “Qızıl yıldız” kibi bir sıra şiirleri basıla. 1924 senesi tehnikum Aqmescit şeherine avuştırıla. Bu sebeple Ziyadin Cavtöbeli mında bir çoq qırımtatar şairlerinen tanışa. Onuñ “Komsomol yırı”, “Komsomol saflarına kim kire?”, “Bir çoban baladan”, “Körgen künlerim” kibi bir sıra şiirleri yaşlıq arasında meraqnen oqula.
1925 senesi Ziyadin Cavtöbeli “Yaş quvvet” gazetasınıñ edebiy hadimi ve mesül kâtibi olaraq çalışıp başlay. Aynı vaqıtta, oquvını da devam ettire.
1927 senesi Qırım Devlet neşriyatında yaş şairniñ “İnqilâbiy şiirler” adlı cıyıntıgı neşir oluna. Cavtöbeli 1928 senesi tehnikumnı bitirgen soñ, Aqmescit rayonı Alma-Tarhan köyündeki nümüne mektebine müdür olaraq yollanıla. Aradan çoq keçmeden, şu yılnıñ baharinde “Yeñi dünya” gazetasınıñ mesül kâtibi olaraq tayinlene. Matbuat ve edebiyat işlerinde bayağı tecribeli adamlar arasında çalışuvı yaş Cavtöbelini şair ve gazetacı olaraq şekillendire. Bu yılları o Aqmescit pedagogika institutınıñ içtimaiy ve iqtisadiy fakültetine kire ve çalışa, hem de oquy.
İnstitutnı bitirip, aspiranturada oquvını devam ete. 1930–1935 seneleri Cavtöbeli Qırım Devlet neşriyatlarında muharrir olıp çalışa. 1934 senesi o proletar yazıcıları birligine aza qabul oluna. 1935 senesi ordu saflarında hızmet ete. 1936–1938 seneleri Qırım Devlet neşriyatında baş muharrir vazifesinde çalışa. Bu devirde onuñ “Yaş buvın yırları” adlı şiirler cıyıntığı basılıp çıqa.
Şairniñ yaratıcılıgı gürlegen bir vaqıtta şahsqa tabınuv deviri kele ve zemaneniñ ileri adamlarınen bir sırada, Cavtobeli de bastırıqqa alına. 1938 senesinden 1946 senesine qadar hapshanelerde buluna ve 1947 senesi Samarqandga (Özbekistan) kele. 1950 senesine qadar hocalık yapa. 1956 senesi qabahatsız tanılıp, reabilitirlene. 1950 senesinden 1979 senesinece qurucılıqlarda işçi olup çalışa.
Ulu Cenkten soñ Ziyadin Cavtöbeliniñ “Yırla, insan” (1970), “Edebiyat sevdaları” (1983), “Çeşit yıllar şiirleri” (1978), “Ayırılmaz dostlarım” (1986) kibi şiiriy cıyıntıqları basılıp çıqtı.
Ziyadin Cavtöbeli 1991 senesi haziran 16’da hicrette vefat etti.
